Tokom protekle decenije, Lisabon je prošao kroz dramatičnu transformaciju – od jedne od najpristupačnijih prestonica u Evropi do najnepristupačnije.

Između 2014. i 2024. godine, cene kuća u gradu su porasle za 176%, a u njegovim centralnim istorijskim delovima za više od 200%. Odnos cene kuće i prihoda, ključni pokazatelj pristupačnosti stanovanja, jasno odražava ovu promenu: danas je Lisabon na vrhu evropske rang liste nepristupačnosti stanovanja. Ovaj trend se proteže i na nacionalni nivo.
Godine 2015, Portugal je bio na 22. mestu od 27 zemalja EU po nepristupačnosti stanovanja. Danas je na prvom mestu. U zemlji u kojoj 60% poreskih obveznika zarađuje manje od 1.000 evra mesečno, pronalaženje stana ispod te cene u portugalskoj prestonici moguće je samo ako ste spremni da živite u 20 kvadratnih metara – ili manje.

Da bismo razumeli kako je Lisabon došao do ove tačke, moramo se osvrnuti na godine nakon globalne finansijske krize 2008. godine. Kao deo svog šokantnog plana za oživljavanje ekonomije, Portugal je usvojio strategiju agresivne liberalizacije, ciljajući da Lisabon – i zemlju – postavi na globalnu mapu za investicije u nekretnine i turizam.

Istovremeno, promovisani su i hotelska industrija i sektor kratkoročnog iznajmljivanja, zajedno sa inicijativama za privlačenje posetilaca, digitalnih nomada, međunarodnih studenata i mladih stručnjaka iz drugih zemalja koji borave u prolazu. U istorijskom centru Lisabona, iznajmljivanje u stilu Airbnb-a dostiglo je dramatične nivoe: polovina svih domova ima licencu za kratkoročno iznajmljivanje, a u najturističkijim naseljima ta brojka se penje na 70 od svakih 100. Kada se uporedi sa stanovništvom grada, broj kratkoročnih iznajmljivanja u Lisabonu predstavlja šest puta veću gustinu nego u Barseloni i 3,5 puta veću nego u Londonu. U međuvremenu, broj hotela se utrostručio od 2010. godine – sa oko 100 na 300 – a gradsko veće je već odobrilo planove za još oko 50. Ovo je trend koji se odvija u svim evropskim gradovima, a u južnoj Evropi stanovnici se suprotstavljaju, kao što se videlo na nedavnim protestima.

Simptom/The Guardian